Werkmethodiek BIM basis ILS 1.0

Werkmethodiek BIM basis ILS 1.0

Archief

Zie voor eerdere versies van dit artikel:
  1. Archief - Werkmethodiek uitwisseling van een model op basis van BIM basis ILS

Werkmethodiek uitwisseling van een model op basis van BIM basis ILS

In het OpenBIM proces wordt steeds vaker gevraagd om een model aan te leveren volgens de BIM basis Informatie Leveringsspecificatie (ILS). De BIM basis ILS is in het leven geroepen om antwoord te geven op de vraag: ‘Hoe gaan we informatie in de bouw gestructureerd en eenduidig uitwisselen?’.
In Archicad is deze informatie eenvoudig aan te leveren.  De BIM basis ILS handleiding wordt aangeboden door het BIMloket. Dit voor Archicad 22.

Dit artikel beschrijft een werkmethodiek waarbij stap voor stap de benodigde informatie eenvoudig kan worden toegevoegd aan een bestaand model en het model gereed maakt voor de export naar IFC. De werkmethodiek maakt het voor beginnende gebruikers eenvoudig om aan de eisen te voldoen, zonder diepgaande kennis nodig te hebben van de onderliggende (IFC) structuren in Archicad. 

In deze werkmethodiek wordt uitgegaan van een model dat reeds is opgezet in Archicad waarbij met een juiste lagentoewijzing is gewerkt. Dit model wordt klaar gemaakt voor uitwisseling op basis van de BIM basis ILS. 
Voor gebruikers die meer informatie willen lezen over IFC in Archicad en processen in OpenBIM kunnen op onze website algemene informatie vinden of in het Helpcenter meer specifieke de artikelen lezen over de onderwerpen IFC en uitwisseling.

Voorbereiding - benodigdheden

Maak bij het opstarten van nieuwe projecten gebruik van de KME template van die Archicad versie. De benodigdheden voor de BIM basis ILS zitten standaard in de KME template vanaf versie 21:
  1. Classificaties
  2. Schedules
  3. Translators
  4. Lagen
Voor projecten die ouder zijn dan Archicad 21 zie in  het archief artikel van de BIM basis ILS het onderdeel 'Voorbereiding: Benodigde Classificaties, Schedules, Translator en mapping importeren'.

Mocht het project uit een nieuwere versie komen dan Archicad 21 maar de onderdelen niet in het project zitten zie dan de volgende artikelen voor het importeren ervan:
  1. classificaties: Inlezen van Archicad Classificaties en Properties in een bestaand project
    benodigde classificatie: Archicad Classification NED 2.0 en voor Nederland NL/SfB of voor België BB/SfB
  2. schedules: Schedules maken en dan het onderdeel Schedule (scheme) gebruiken in andere Archicad project
    De schedules voor de BIM basis ILS zijn te importeren uit de programmamap GRAPHISOFT/Archicad XX/Archicad modules KME NL XX en dan de Schedules met 'ILS' ervoor
  3. translators met bijbehordende IFC scheme: IFC translators importeren in een project of template
    benodigde translators: met 'ILS' ervoor  
  4. Lagen
    Deze lagen met benaming, gebaseerd op de element-methode / eerste 2-cijfers NL/BB SfB zitten standaard in de NL/BE en NL/Be KME template, mochten deze niet in het bestand zitten, Importeer deze dan met de Attribute Manager. 

Voorbereiding - juiste translator als Preview instellen

Een type mapping zorgt ervoor dat elementen die met een classificatiesysteem geclassificeerd zijn tijdens de export naar de juiste IFC modelelementen geconverteerd worden, bijvoorbeeld een buitenwand geclassificeerd als Archicad ’Wand’ wordt daardoor een IfcWall.
Wat de informatie in een te exporteren IFC model dat aan de BIM basis ILS voldoet betreft, moeten zowel de Archicad classificaties als ook de NL/BB SfB classificaties ingevuld worden. In de BIM basis ILS translator wordt de Archicad classificatie voor de type mapping gebruikt. Aanvullend hierop wordt de NL/BB SfB classificatie mee geëxporteerd mits deze juist is toegewezen.
Mits er geen classificatie is toegewezen aan modelelementen worden deze als ongedefinieerde elementen (IfcBuildingElementProxy) geëxporteerd. Deze elementen voldoen daardoor mogelijk niet meer aan de eisen van de BIM basis ILS (Punt 3.4 Correct gebruik van entiteiten). Gebruik de controlelijsten om de entiteiten juist in te stellen.
Om in de volgende stappen (controleren en aanpassen van het model via de ILS schedules) de juiste informatie te kunnen zien moet de translator BIM basis ILS export als preview ingesteld worden.
Selecteer hiervoor de translator in de IFC translator instellingen en klik onderaan op Set Preview.
Archicad zal vervolgens in schedules en instellingenvensters die IFC-informatie tonen die ook daadwerkelijk geëxporteerd wordt.


Voorbereiding - lagen controleren

De specificatielijsten (schedules) zijn gebaseerd op het lagensysteem. Controleer met de lijst ILS 3.5 Controle lagen of elementen op de juiste laag zijn geplaatst. Verplaats elementen waar nodig direct in de schedule naar de juiste lagen.

Tip tijdens het modelleren:
Zorg ervoor dat tijdens het modelleren de elementen al op de juiste lagen worden gezet zodat het toevoegen van eigenschappen in een later stadium eenvoudiger wordt. Maak hierbij gebruik van Favorieten. In de favorieten kunnen ook andere eigenschappen zoals Element Classificatie, SfB codering, etc worden toegevoegd. 


ILS - Informatie specificeren

De Schedules maken een onderscheid in het toevoegen van informatie en het specificeren van materialen. Beide soorten zijn opgesplitst in een schedules voor 3D elementen, 3D bibliotheekobjecten, trappen en relingen en vliesgevels.
Gebruik de lijsten met het ID 3.4 t/m 3.7 om het model van informatie te voorzien volgens de onderstaande beschrijving van de Schedules. De benaming van de lijsten komt met die in de ILS overeen. Hierin zijn hoofdstukken ILS 3.4 t/m ILS 3.6 en ILS 4.1 t/m ILS 4.3 opgenomen. Gebruik de lijsten met het ID 3.7 om de materialen van objecten zoals ramen en deuren te specificeren. Dit komt in hoofdstuk ILS 3.7 aan bod.
Tips bij het doorlopen van de Schedule:
  1. De laag kan al informatie geven over de toe te voegen informatie. Bijvoorbeeld elementen op de laag 21 buitenwanden zullen in ieder geval positie Exterior hebben.
  2. Door de laag te selecteren en elementen in 2D of 3D te tonen kan snel voor de gehele groep met Edit Selection Set de IFC eigenschappen gewijzigd worden.
  3. Het is ook mogelijk Find&Select te gebruiken om elementen te selecteren en aan te passen. Zoek bijvoorbeeld op wanden in de laag buitenwanden met composiet buitenwand Iso. Deze wanden zullen de codering 21.22 Spouwmuur krijgen.

De ILS schedules

Element Classificatie (Entiteit van elementen) (ILS 3.4)

Open de Schedule ILS 3.4 - Entiteiten en controleer de Element Classificatie van de elementen. De Element Classificatie kan in de schedule worden aangepast. Aan het einde van dit artikel is een link naar de lijst opgenomen van alle mogelijke entiteiten en waar deze voor bedoeld zijn.
Aanvullend op de Schedule is in de KeyMember templates een Graphic Override Combination IFC - Element Classificatie opgenomen. Deze Graphic Override Combination laat visueel alle Building Element Proxy (niet gedefinieerde elementen) classificaties zijn. Classificeer ook deze elementen.

Elementen coderen volgens NL/SfB of BB/SfB systematiek (ILS 3.6) 

De NL/SfB of BB/SfB codering kan direct in de schedule uit een keuzelijst van de desbetreffende classificaties gekozen worden.
Voer deze stap, vóór stap ILS 3.5 uit om bij de naamgeving de juiste naam te kunnen zien.
Maak gebruik van de zoekfunctie boven aan de keuzelijst als een deel van de codering bekend is. Dat bespaart tijd voor het zoeken van de juiste codering.


Naam van elementen (ILS 3.5)

Open de Schedule ILS 3.5 - Naamgeving en controleer de naam van de elementen. De naam (het ID) van de elementen is door middel van automatische Mapping gekoppeld aan de IFC parameter IfcName (kolom Naam in IFC). Naast het ID wordt in de naam de Element Classificatie en de NL SfB (2 cijfers) meegenomen. De naamgeving conform ILS werkt op basis van de meegeleverde ILS Scheme. In Archicad 20 en eerder moet de scheme tijdens het werken in de schedules en tijdens de export geladen zijn om het juiste resultaat in de schedules te kunnen zien. In latere versies moet hiervoor de BIM basis ILS translator als preview ingesteld staan.
Zet ‘Merge Uniform’ Items UIT wanneer voor elk element een uniek ID wordt gekozen.


Materialisatie (ILS 3.7)

Archicad maakt gebruik van Building Materials voor de meeste 3D elementen. Voor bibliotheekobjecten zoals ramen, deuren en dergelijke gebeurt dit op basis van de arceringen (Fills).

Materialisatie van ramen, deuren
De schedules 3.7 Materiaal deuren en  3.7 Materiaal ramen lijst alle materialen van ramen en deuren op. De hier getoonde benamingen van de gebruikte Fills worden in IFC als materiaalnaam gebruikt maar dan zonder Archicad cijfercodering.
In de bijbehorende ILS scheme is reeds een Mapping voorbereid die deze benamingen juist omzet. Hiervoor zijn geen extra handelingen nodig. Na de export is de materialisering van alle onderdelen in het IFC model onder de Property Set Material te vinden.

Bij ramen en deuren worden ook de arceringen van aanvullende elementen zoals zonwering en lateien mee geëxporteerd naar IFC, ongeacht of deze wel of niet gebruikt worden. In de schedule is aangegeven of deze aan of uit staat. Om geen ongewenste informatie mee te sturen wordt bij niet gebruikte onderdelen het materiaal n.v.t. gebruikt. Wanneer een materiaal aangepast moet worden zal het onderdeel eerst (via de schedule) aangezet moeten worden: 
  1. Open de Schedule
  2. Loop de lijst door
  3. Zet een onderdeel AAN om de gebruikte arcering te wijzigen
  4. Zet deze ook weer UIT wanneer het niet in het model aanwezig moet zijn

Materialisatie van bibliotheek elementen
Voor bibliotheekelementen geldt hetzelfde als voor ramen en deuren: De in objecten gebruikte arceringen worden in IFC als materialisatie weergegeven. Omdat deze instellingen in de verschillende objecten in diverse parameters te vinden zijn is er geen extra schedule toegevoegd aan de ILS-Kit.
Stel deze objecten direct via de parameters in of maak eigen schedules hiervoor aan waarin de parameters in te stellen zijn. Lees hiervoor het artikel Schedules maken.

Materialisatie van 3D elementen
De schedule ILS 3.7 Materiaal 3D elementen lijst alle 3D elementen op met uitzondering van ramen en deuren. Wijzig naar wens de gebruikte Building Material, Composite, Profile of Fill van de onderdelen. Wees ervan bewust dat wanneer een ander materiaal gekozen wordt dit ook invloed kan hebben op de aansluitingen van de elementen. 
  1. Open de Schedule ILS 3.7 Materiaal 3D elementen
  2. Wijzig in de Schedule de gebruikte materialisering
  3. Loop in het model de verbindingen tussen elementen na
Indien de benaming van in het model toegepaste Building Materials niet correct is kan in Schedules geen ander naam ingevuld worden. Een ander naam is in te vullen in de Building Material Settings waar bijvoorbeeld ook een VSMW code aan de naam toegevoegd kan worden.

Open het 3D venster en selecteer alle onderdelen van het model. Open vervolgens de Building Material Settings en sorteer de lijst op ’geselecteerd’. 


Draagfunctie (ILS 4.1) en positie (ILS 4.2)

De schedules ILS 4.1-2 Draagfunctie - Positie tonen de desbetreffende eigenschappen van modelelementen.
Controleer de draagstructuur en positie van de elementen en pas deze eventueel aan. 
Aanvullend op de Schedule zijn in de KeyMember templates de Graphic Override Combinations CST / RUW en IFC - Positie opgenomen. Deze Graphic Override Combinations laten visueel een overzicht zien van de dragende (load-bearing) en niet-dragende elementen (non-load-bearing) en respectievelijk van de buitenschil (Exterior) en interne elementen (Interior). 
Indien het een element betreft dat geen onderdeel uitmaakt van het gebouw zoals een terrein is het mogelijk om de definitie op Undefined te zetten.

Draagstructuur op basis van Graphic Override Combination CST/RUW:


Positie op basis van Graphic Override Combination IFC-Positie:
  

Brandwering (ILS 4.3)

In de Schedules Brandwerendheid is de eigenschap gekoppeld aan de Archicad property WBDBO. Het is mogelijk dit aan te passen in de Schedule.

Controleer de ingestelde brandwerendheid van de elementen en pas deze eventueel aan. 
Aanvullend op de Schedule is in de KeyMember templates een Graphic Override Combination BRA - Brandwerendheid opgenomen. Deze Graphic Override Combination laat visueel een overzicht zien van de ingestelde brandwerendheid. (op basis van Archicad Property)
Indien het een element betreft dat geen onderdeel hiervan uitmaakt is het mogelijk om de definitie op n.v.t. of geen te zetten. 


ILS - Export naar IFC

Stap 1 - Het model voor de export voorbereiden

Voordat het model naar IFC geëxporteerd kan worden zijn enkele handelingen nodig om aan de ILS te voldoen.
  1. ILS 3.2 Lokale positie en oriëntatie: Indien het gekozen nulpunt in het bestaande model ver ten opzichte van het nulpunt verlegd moet worden is het mogelijk om een Survey Point te plaatsen. Lees meer over de nulpuntcoördinatie van modellen in het artikel: Alternatief projectnulpunt met het Survey Point.
  2. ILS 3.3 Bouwlaagindelingen naamgeving: Volgens ILS moet de naam van een verdieping een nummer en een naam bevatten. In Archicad moet hiervoor het verdiepingsnummer in de naam opgenomen worden om in IFC correct weergegeven te kunnen worden, bijvoorbeeld 00 Begane grond.
    Open hiervoor de Story Settings en pas de benaming van de verdiepingen aan.
  3. ILS 3.8 Doublures en doorsnijdingen: Zorg ervoor dat er geen dubbelingen in het model staan en elementen correct met elkaar verbonden zijn. Gebruik hiervoor Solid Element Operations, Trim of Crop.
    Om in Archicad doublures op te sporen is er een Add-On beschikbaar: Check Duplicates Tool. Hiermee kunnen identieke kopieën die op exact dezelfde plek in model staan opgespoord worden. De Add-On is onderdeel van de Goodies Suites en gratis te downloaden van de GRAPHISOFT website. Na de installatie is het commando Check Duplicates… in het menu Edit te vinden.

Stap 2 - Het model exporteren

  1. ILS 3.1 bestandsnaam: Kies tijdens het opslaan van het IFC bestand een bestandsnaam conform ILS, bijvoorbeeld B-BWK-B of leg dit vast in de Publisher Set voor het publiceren van het model
  2. Kies bij de export voor de Translator BIM basis ILS.
    Voor meer informatie over de instellingen van een IFC Translator lees de artikelen:
    1. Het instellen van een IFC Translator, 
    2. Instellingen van de IFC Translator presets voor de export
    3. Instellingen van de IFC Translator presets voor de import

Stap 3 - IFC controleren

  1. Controleer het IFC model in een IFC viewer zoals BIMcollab Zoom of Solibri Anywhere.


Voor informatie over de belangrijkste entiteiten, zie de lijst van de belangrijkste entiteiten (IFC 2x3)

    • Related Articles

    • Archief - Werkmethodiek uitwisseling van een model op basis van BIM basis ILS

      Werkmethodiek uitwisseling van een model op basis van BIM basis ILS in eerdere versies van Archicad Zie hieronder de bijlagen van de archiefbestanden: 112: AC20-ALG-Uitwisseling in IFC op basis van ILS 112: AC21-ALG-Uitwisseling in IFC op basis van ...

    • Archief - BIM basis ILS, handleiding ARCHICAD

      Zie hieronder de bijlage van het archiefbestand: 126: BIM basis ILS, handleiding ARCHICAD ILS IN NATIVE SOFTWARE ARCHICAD 21 Dit artikel geeft aanwijzingen over hoe met ARCHICAD 21 aan de Basis Informatie Levering Specificatie (ILS) kan worden ...

    • KeyMemberdag 2018 - BIM tot in uitvoering

      BIM tot in uitvoering Gegeven door Lex Ransijn, zelfstandig ondernemer Zie de presentatie in de bijlage van dit artikel.

    • Werkmethodiek BIM basis ILS 2.0

      In BIM processen wordt steeds vaker gevraagd om een model aan te leveren volgens de BIM basis Informatie Leveringsspecificatie (ILS). De BIM basis ILS is in het leven geroepen om antwoord te geven op de vraag: ‘Hoe gaan we informatie in de bouw ...

    • Werken met meerdere disciplines in een BIM project

      Waarom worden BIM modellen uitgewisseld? In nagenoeg alle bouwprojecten wordt er met verschillende BIM applicaties gewerkt. De modellen van de diverse disciplines bevatten echter informatie die belangrijk kan zijn voor andere disciplines. Om een ...