Overzicht van de methoden

1. Methode 1:
   Gaat uit van het gebruik van één samengestelde wand met daarin ramen en deuren, waarbij een spouwlat wordt ingesteld. Daarin is de stelruimte minder gedetailleerd zichtbaar, maar alle benodigde gegevens kunnen wel worden verkregen middels Archicad Properties.
2. Methode 2:
   Gaat uit van een enkele geplaatste wand, maar het raam en stelkozijn zijn losse openingen. Er moeten gevorderde handelingen worden gedaan om tot de gewenste weergave te komen.
3. Methode 3:
   Gaat uit van een los binnenblad met daarin spouwlat/stelkozijn en een samengesteld buitenblad (isolatie/ lucht / metselwerk) met daarin het kozijn. Deze methode is geschikt binnen een werkwijze van losse elementen. Bijkomend voordeel is dat de constructie als laag verborgen kan worden en de IFC Constructie getoond kan worden.

	Methode 1	Methode 2	Methode 3
Fase (indicatie)	t/m Definitief Ontwerp	Uitvoeringsontwerp	Uitvoeringsontwerp (As Built)
2D Weergave
Aantal elementen	1 opening 1 wand	2 openingen 1 wand	2 openingen 2 wanden
Stelruimte	Als data, fysiek niet aanwezig	Fysiek aanwezig	Fysiek aanwezig
Moeilijkheid	Beginner	Gevorderd	Gevorderd
Tijd (exclusief eenmalige template instellingen)	Snel	Iets meer werk	Iets meer werk
IFC uitwisseling	Stelkozijn en raam/deur zijn één geheel, alleen fysieke spouwlat boven en onder	Stelkozijn en raam/deur zijn losse onderdelen	Stelkozijn en raam/deur zijn losse onderdelen

Methode 1: Raam/deur en spouwlat/stelkozijn als 1 geheel

Spouwlat

1. Open de Settings van het raam of de deur
   
2. Schakel in de Wandopening > Wandaansluiting de optie ‘Wandaansluiting met spouwlat’ in
   
   

Er zijn drie manieren om in de instellingen een stelmaat aan te geven, die net niet het gewenste effect geven:

Ze zorgen ervoor dat de spouwlat los van het frame komt. Tolerantie resulteert bovendien in een verbreed frame. Vergrote opening zorgt ook voor een zichtbare spleet in 3D en aanzicht. Bij gebruik van een negatieve dagkant ontstaat er een ongewenste vorm van het buitenblad.

Als het noodzakelijk is om de stelmaat te kunnen laten zien, kies dan voor Methode 2 of 3.

Plaatsen van maatvoering van een stelruimte / afwijkende openingsmaat

Weergeven van teksten met afwijkende maatvoering

1. Ga naar Options > Property Manager... 
   
2. Maak een via 'New..' een nieuwe groep aan waaronder de Properties kunnen vallen
   
   
3. en maak vervolgende via 'New...' de volgende Archicad Properties aan:
   

1. Property Name = Overmaat Breedte
   Datatype = ‘Length’
   Value = 10 mm
   
   
2. Property Name = Breedte Opening Binnenblad
   Datatype = ‘Length’
   Expression = Width - Overmaat Breedte
   
   

Zorg er voor dat de juiste Availability for Classifications is ingevuld.

1. Herhaal dit eventueel voor de hoogte
   

In het voorbeeldmodel zijn nog meer voorbeelden van Archicad Properties opgenomen, zoals de peilmaat van de onderkant. Bekijk deze in Options > Property Manager  onder de groepen 'Maatvoering opening' en 'Maatvoering stelkozijn'.

Deze Archicad Properties kunnen dan in een Schedule met Fields > Add… worden toegevoegd. Zie hiervoor de Schedule 'Afmetingen Ramen en  stelkozijn' in het voorbeeldmodel  en  het artikel  Schedules maken . 

Ook kunnen deze afmetingen met het label ’Text / Autotext’ op de plattegrond worden getoond.

Methode 2: Raam en stelkozijn als losse openingen

Wandaansluiting aanpassen van bestaande raam of deur

1. Kies bij het onderdeel wandaansluiting voor ‘Geen wandaansluiting’.
   Het stelkozijn zal door een ander element getekend worden.
   

Instellen stelruimte van bestaande raam / deur [optioneel]

1. Als de stelruimte ingesteld moet worden, selecteer dan het bestaande raam of de bestaande deur en stel een negatieve dagkant in met als waarde de stelruimte.
   

Plaatsen van een los stelkozijn

1. Selecteer het raam of deur waar het stelkozijn omheen moet komen
   

Mochten er meerdere ramen of deuren met gelijke afmetingen in het project zitten, dan kunnen deze ook tegelijk geselecteerd worden. 

1. Ga naar Edit > Move > Drag a Copy
   
2. En plaats de gekopieerde ramen of deuren op dezelfde plek als het origineel
   
3. Deselecteer het element niet
   
4. Open de Settings van het gekopieerde element
   
5. Injecteer de instellingen (o.a. afmetingen) over naar het Stelkozijn, 'R Stelkozijn XX KM':
   
1. Ga hiervoor in de Settings naar de map (KeyMember Bibliotheek) 31 Ramen > 08 Raamopeningen en 
    Ctrl-Alt-klik (spuit) op 'R Stelkozijn XX KM' of 
    Cmd-Alt-klik (spuit) op 'R Stelkozijn XX KM'.
   
   De instellingen (o.a. afmetingen) van het raam of deur zijn nu in het stelkozijn geïnjecteerd. 
6. Laat de Settings open staan om onderstaande aanpassingen aan het stelkozijn te doen
   
7. Ga onder 'Instellingen opening' naar het Tabblad 'Stelkozijn...':
   
1. Vink ‘Frame aan de buitenkant’ aan
   
2. Zet ‘Toon bovenaanzicht onderdorpel’ uit [optioneel]
   
   
8. Ga vervolgens naar het tabblad 'Raamopening' / 'Deuropening'
   
1.  Geef bij ‘Diepte Dagkant’ de waarde van de buitenkant gevel tot voorkant stelkozijn op
   
2.  Kies voor 'Dagkant Recht'
   
3. Vul bij ‘Diepte kader’ nul in
   (bij deuren hoeft dit niet te worden gedaan)
4. Kies bij ‘Wandaansluiting’ voor ‘Eigen wandaansluiting’
   
   
9. Ga vervolgens naar het tabblad 'Tabblad Wandaansluiting'
   
1. Kies aan de linkerkant welke blad (schil / skin) er aangepast wordt. Aan de rechterkant worden dan de instellingen van het betreffende blad getoond. Het aan te passen blad is de luchtspouw, gerekend vanaf de binnenkant is dat in dit voorbeeld het derde blad:
   
1. Keer dít specifiek blad om
   
2. Geef dit een eigen dikte en vul de waarde van de stelruimte in.
   De waarde van de stelruimte is eerder ingevuld bij 'Dagkant negatief' onder het tabblad 'Dagkant' van het raam of de deur. Zie het onderdeel 'Instellen stelruimte van bestaande raam / deur [optioneel]' in dit artikel. Deze kan dus ook 0 zijn als er geen stelruimte gekozen is. 
3. Zet het blad door met de waarde van de Diepte Dagkant
   
   

Aanpassen Composite

1. Open de Composite van de betreffende wanden
   

Dit kan door:

1. De wand met de Composite te selecteren en kies met de rechtermuisknop voor 'Edit Selected Composite / Profile'
   
2. of zoek via Options > Elements Attributes > Composites... de betreffende Composite op
   

1. Geef aan de luchtlaag een Skin End Line met de pen die gelijk is aan het kader van het kozijn
   
2. Zet de scheidingslijn tussen luchtlaag en isolatielaag uit
   
   
   

Aanpassen arcering van Building Material ALG - Isolatie

Als laatste moet de weergave van het materiaal Isolatie aangepast worden. Dit moet een nieuwe 60 graden arcering zijn waarbij het blad een rand krijgt. 

1. Ga hiervoor naar Options > Element Attributes > Building Materials...
   
2. Selecteer het Building Material 'ALG - Isolatie' en kies bij Fill voor de arcering '405 Isolatie 60 graden met rand'
   
   
   
   
   
3. Klik op 'Ok'
   

De arcering zal nu aangepast worden, met dit als eindresultaat:

Standaard zit de Fill  '405 Isolatie 60 graden met rand' in de Template en in het te downloaden Archicad bestand behorend bij dit artikel. Mocht deze nu toch niet in het projectbestand aanwezig zijn, dan kan deze geimporteerd worden.

1. Open hiervoor naar Options > Element Attributes >  Attribute Manager
   
2. Ga naar het onderdeel Fills (1)
   
3. Klik vervolgens op de Import knop (2)
   
4. Navigeer naar het Template bestand ( GRAPHISOFT > Archicad XX > Defaults > Archicad en selecteer het Template bestand
   of
   Navigeer naar het locatie waar het Archicad bestand behorend bij dit artikel op de computer gedownload en opgeslagen is en selecteer dit bestand
5. Klik op 'Open'.
   De Fills aanwezig in het geselecteerde bestand worden aan de rechterkolom in de Attribute Manager getoond.
6. Selecteer '405 Isolatie 60 graden met rand' (3) en klik vervolgens op '<< By Index'
   
7. Klik daarna op 'Ok'
   

Nu kan de Fill gebruikt worden. 

Methode 3: Losse wanden/bladen en aparte openingen

Maak een nieuwe Composite aan voor de buitenblad

1. Zet de spouwlat in de Settings van de bestaande ramen en deuren eerst uit door bij Wandaansluiting te kiezen voor 'Geen wandaansluiting'
   
   
2. Selecteer één wand met complete opbouw en kies met de rechtermuisknop voor Edit Selected Composite / Profile of zoek de betreffende Composite op via Options > Element Attributes > Composites...
   
   
3. Maak een duplicaat en verwijder het binnenste blad (dragende gedeelte)
   
   
4. Selecteer de betreffende wanden en koppel, via de Settings, de gewenste Composite er aan
   
   
5. Ga, met de selectie nog actief, naar Edit > Reshape > Modify Wall Reference Line
   
6. Kies Edit Reference Line Location > Inside Face, zodat in de vervolgstappen makkelijk een kopie kan worden gemaakt
   

Maak de binnenwanden aan en vervang de ramen of deuren door stelkozijnen

1. Vanuit de plattegrond, kopieer al deze wanden
   
2. Spiegel al de kopieën van de wanden met Flip (gebruik de toets ‘F’)
   
   
3. Zet deze op een nieuwe laag ’21 Buitenwanden - dragend blad’
   

De laag ’21 Buitenwanden - dragend blad’ moet een ander Layer Intersection Group Number hebben dan de laag van de buitenblad. Pas dit aan in de Layer Combinations. Deze laag bestaat nog niet in de standaard template.

Door het kopiëren verandert het GUID van het element.

1. Geef de wanden de opbouw van het binnenblad met behulp van een Composite
   
   
2. Maak de binnenkant van het binnenblad het referentiepunt van de negge:
   Met alle binnenwanden nog geselecteerd ga Edit > Reshape > Modify Wall Reference Line en kies de optie Mirror Doors and Windows in Walls.
   
   
3. Vervang nu de ramen en deuren van de gekopieerde wanden door  het object R stelkozijn (31 Ramen > 08 Raamopeningen) of D Stelkozijn (31 Ramen > 09 Deuropeningen)
   
   

Afhankelijk van het model kan dit per stuk worden gedaan (via het spuitje) of in één keer (maar dan moeten de afmetingen

goed worden ingesteld).

Stel het stelkozijn naar wens in

1. Stel eventueel een afwijkende breedte in, zodat de binnenwand opening kleiner is dan de buitenwand opening.
   Dankzij, de binnenwand composite (dragende wand) waarin het stelkozijn zit kan nu eenvoudig bij de Reveal de dikte van het binnenblad worden ingevuld:
   

De optie ‘Toon Onderdorpel’ verbergt de dekkende arcering zodat het stelkozijn boven het kozijn kan worden geplaatst. Selecteer de wand, rechtsklik en kies Display Order > Bring to Front

Stelmaat instellen

1. Ga naar de Instellingen > Wandopening en zet de Wandaansluiting op ‘Geen wandaansluiting’
   
2. Geef bij vergrote openingen de stelmaat op om een grotere buitenwandopening te krijgen
   
   
   

Als de Archicad Properties met Expressions voor afmetingen van stelkozijnen worden gebruikt vanuit Methode 1, dan kan dit effect hebben op de afmetingen en dienen deze gecontroleerd te worden.

Composite aanpassen

2D weergave

Dagkant aftimmering

1. Kopieer alle stelkozijnen en stel ze in:
   
2. Vink ‘Frame aan de buitenkant’ uit
   

Plattegrond en doorsnede arceringen

1. Van het raam inclusief de Wandaansluiting ‘Wandaansluiting met spouwlat’:
   
   
   
   
   

1. Van het stelkozijn bevindt zich de arcering onder Floor Plan and Section > Cut Surfaces:
   
   
   

1. De pennen op de grens tussen kozijn/spouwlat en wand worden bepaald door de Skin End Lines in de opbouw van de Composite:
   

IFC Export buiten maten stelkozijn

1. Selecteer het stelkozijn
   
2. Open de Settings
   
3. Vink in het tabblad van 'Stelkozijn...' 'Frame aan de buitenkant' uit.
   
   Het stelkozijn verkleint zichzelf nu want dat de voormalige binnenmaten worden nu de buitenmaten. 
4. Vergroot de afmetingen van het stelkozijn (1)
   
5. Pas de hoogte ten opzicht van de verdiepingsvloer aan (2) 
   
6. Pas eventueel de afmetingen van het stelkozijn in het tabblad 'Stelkozijn' aan 
   

1. Ga naar het tabblad 'Dagkant' en kies voor de optie 'Dagkant' (3).
   
   Stel de maten zo in dat deze de dikte van stelkozijn zijn (4) om ervoor te zorgen dat het stelkozijn weer tegen de binnewand geplaatst wordt.
   
   
2. Doe dit ook voor de 'Dagkant onder' (5), kies daar voor 'Gelijk' en vul bij (6) de waarde in
   
3. Klik vervolgens op 'OK'
   

Bijbehorend Archicad bestand

De bovenstaande stappen zijn ook in een Archicad bestand weergegeven, zie hieronder de downloads voor de verschillende Archicad versies:

1. Archicad 22
   
2. Archicad 23
   
3. Archicad 24
   

In het de downloadbestand voor Archicad 23 en 24 is een .pln en een .pla bestand te vinden. Open het .pln bestand met de KeyMember editie van Archicad. Mocht er geen KeyMember Editie op de computer geïnstalleerd zijn maak dan gebruik van de .pla. 

Mocht het bestand geopend zijn in bijvoorbeeld Archicad 23, er in gewerkt zijn, en moet het erna gebruikt worden in bijvoorbeeld 24, zie dan voor het omzetten van bestanden/projecten naar een volgende versie van Archicad het artikel:  Een bestaand project of template omzetten naar Archicad 24.

---

3D detailleren